«Ժամանակ» թերթը գրում է.
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ռուսական ՏԱՍՍ-ին տված հարցազրույցում հայտնել է հույս, որ Մինսկի խմբի համանախագահության աշխատունակությունը լիարժեք կվերականգնվի շատ արագ:
Այդ հանգամանքը Երևանի ու Ստեփանակերտի համար ստացել է առավել քան կարևոր նշանակություն՝ հաշվի առնելով այն իրողությունը, որ դե ֆակտո ձևավորվել է արցախյան գոտու շուրջ ռուս-թուրքական աշխատանքային ձևաչափ: Երևանն անկարող է փոխել այդ ձևաչափը, պետք է նայել իրականությանը սթափ հայացքով: Բայց այդ ձևաչափին հակակշռելու համար էլ կարևոր է Մինսկի խմբի համանախագահությունը:
Ավելին, այստեղ հակակշռելու իմաստով խոսքը անգամ հավասարակշռության մասին չէ, որովհետև իրավաքաղաքական ուժով Մինսկի խմբի մանդատը անկասկած բարձր է բազմակի: Ամբողջ հարցն այն է, որ Թուրքիային հաջողվեց այդ մանդատը դուրս դնել իրադարձությունների զարգացման հիմնական վեկտորից՝ պատերազմի միջոցով, նաև պարտադրելով Ռուսաստանին գալ թուրքական վեկտորի հետ պայմանավորվածության: Մոսկվան, իհարկե այդ առումով որոշակիորեն դիմադրելով, այդուհանդերձ գնաց դրան ոչ այդքան մեծ դժկամությամբ: Ռուսաստանը Մինսկի խմբի համանախագահությունում իրեն չի զգացել հարմարավետ՝ հատկապես Արևմուտքի հետ ղրիմյան իրողություններից սրված դիմակայությամբ: Սակայն խնդիրը այդ իմաստով իհարկե առավել խորքային է:
ՌԴ-ի համար այն կազմում է, այսպես ասած, կայսերական կամ պոստխորհրդային հավակնությունների շերտ, որոնք ՌԴ նախագահ Պուտինը սկսեց դրսևորել դեռևս 2007 թվականի Մյունխենի անվտանգության համաժողովի իր ելույթում: Դրանում հստակ ուրվագծվում էր, որ նավթի բարձր գնից ոգևորված և նավթագազային մահակ-ասեղի էֆեկտով լեցուն Կրեմլը որոշել է վերականգնել խորհրդային մեծությունը: Բնական է, որ այդ համատեքստում Ռուսաստանի համար առաջնային էր դիտարկվելու Կովկասում գերակայությունն ու մենիշխանությունը վերականգնելը: Իսկ Մինսկի խումբը այդ հարցում առաջնային արգելքներից մեկն էր, որը հաղթահարելու խնդիրը ՌԴ-ի համար դառնալու էր ռազմավարական: Այստեղ էլ հետաքրքիր դիրքում հայտնվեց Թուրքիան:
Բանն այն է, որ ՌԴ-ն՝ իր այդ հավակնությամբ, և Արևմուտքն էլ՝ ՌԴ այդ հավակնությունը զսպելու մտորումով, էական գործիք էին դիտարկում Թուրքիան: Այդ դիտարկումները, ցավոք սրտի, գրեթե փայլուն հաշվի առավ Էրդողանը՝ թե՛ Թուրքիայի ներսում, թե՛ արտաքին միջավայրում իր դիրքերն ամրացնելու ռազմավարությամբ: Էրդողանը դարձավ ոչ թե Արևմուտքի կամ Ռուսաստանի ձեռքին գործիք, այլ խնդիր թե՛ Ռուսաստանի, թե՛ Արևմուտքի համար: Խնդիր, որի հետ, սակայն, ստիպված են հաշվի նստել պարբերաբար՝ դրա դեմ պայքարի փոխարեն:
Այդ իմաստով Էրդողանը Արցախի դեմ պատերազմով նոր իրավիճակ է ստեղծել Կովկասում, ըստ այդմ՝ Մինսկի խմբի համանախագահությունն այժմ այդ նոր իրավիճակի առաջ է, և աշխատունակության աշխուժացումը էապես պայմանավորված է այդ հանգամանքով: Չկան Մինսկի խմբի համանախագահության աշխատանքի նախկին մոտիվները, և այստեղ է գլխավոր հարցը:
Առավել մանրամասն` թերթի այսօրվա համարում
