ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների հարցերով գերագույն հանձնակատար Միշել Բաչելետի գրասենյակը վերջապես հրապարակել է երկար սպասված զեկույցը Չինաստանի Սինցզյան-Ույգուրական ինքնավար շրջանում տեղի ունեցած խախտումների վերաբերյալ։
Ուշագրավ է, որ զեկույցը հրապարակվել է օգոստոսի 31-ի երեկոյան՝ Բաչելետի քառամյա ժամկետի ավարտից ընդամենը մի քանի րոպե առաջ։
Փաստաթղթում ասվում է, որ Չինաստանի իշխանություններն ահաբեկչության և ծայրահեղականության դեմ պայքարի միջոցառումների շրջանակներում տարածաշրջանում թույլ են տվել մարդու իրավունքների «լուրջ խախտումներ»։ Պեկինի գործողությունները ույղուրների և այլ մահմեդական ժողովուրդների ներկայացուցիչների դեմ կարող են որակվել որպես հանցագործություն մարդկության դեմ, հայտարարվել է ՄԱԿ-ում։
Զեկույցը եզրակացնում է, որ Չինաստանի հակաահաբեկչական օրենսդրությունը «խորապես խնդրահարույց» է մարդու իրավունքների միջազգային չափանիշների առումով և թույլ է տվել իշխանություններին լայնածավալ կամայական բռնաճնշումներ իրականացնել տարածաշրջանի ույղուրների և այլ մահմեդականների նկատմամբ։
Նույնիսկ եթե ույղուրների համար «մասնագիտական ուսուցման կենտրոնների» (իրավապաշտպաններն այդ կենտրոններն անվանում են համակենտրոնացման ճամբարներ) օգտագործումը, ինչպես պնդում են չինական իշխանությունները, նվազել է, միաժամանակ կա ահաբեկչության և ծայրահեղականության գործերով դատապարտյալների թվի աճի միտում։
Զեկույցի հեղինակները արժանահավատ են համարում այն պնդումները, որ վերը նշված «մասնագիտական ուսուցման կենտրոններում» մարդիկ ենթարկվում են խոշտանգումների, հարկադիր բժշկական միջամտությունների և սեռական բռնության։ Ընդհանուր առմամբ, տարածաշրջանի մահմեդական բնակիչները, ըստ տեղեկությունների, բախվում են իրենց կրոնական ինքնության արտահայտման սահմանափակումների, ինչպես նաև վերարտադրողական իրավունքների ոտնահարման՝ ընտանիքի հարկադիր պլանավորման և ծնելիության դեմ պայքարի միջոցների կիրառման միջոցով:
Ինչպես և սպասվում էր, Չինաստանի իշխանությունները հերքում են զեկույցում տեղ գտած մեղադրանքները որպես «ապատեղեկատվություն և կեղծիքներ, որոնք հորինված են Չինաստանի հակառակորդների կողմից», հաղորդում է Associated Press գործակալությունը: Պեկինի խոսքով՝ փաստաթղթում անտեսվում են «Սինցզյանում մարդու իրավունքների ոլորտում ձեռքբերումները և այն վնասները, որ ահաբեկչության ու ծայրահեղականության պատճառով հասցվել են տարածաշրջանի բնակիչներին»։
Նշենք, որ ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակը Սինցզյանում իրավիճակի վերաբերյալ զեկույց հրապարակելու պլանների մասին խոսում էր դեռ 2021 թվականի դեկտեմբերից, գրում է The New York Times-ը։ Դրանից հետո զեկույցի հրապարակումը մի քանի անգամ հետաձգվել է, ինչի համար գրասենյակը խիստ քննադատության էր ենթարկվում իրավապաշտպանների կողմից։ Ըստ BBC News-ի, պաշտոնավարման ժամկետի ավարտից առաջ հանձնակատար Միշել Բաչելետը հայտնել էր, որ իր նկատմամբ «անհավանական ճնշում է գործադրվել զեկույցը հրապարակելու կամ չհրապարակելու համար»:
